Kampania “16 dni” – przemoc wobec osób LGBTQ+

01 12 2025

1 grudnia obchodzimy Światowy Dzień AIDS, poświęcony solidarności, edukacji i przeciwdziałaniu stygmatyzacji wobec osób nieheteronormatywnych. To moment, by przypomnieć, że osoby LGBTQ+ – geje, lesbijki, osoby biseksualne, transpłciowe, niebinarne i queer – wciąż doświadczają przemocy, dyskryminacji i wykluczenia. Zjawisko to ma bezpośredni wpływ na ich poczucie bezpieczeństwa i zdrowie psychiczne.

Przemoc wobec osób LGBT+ ma charakter strukturalny. Wynika z uprzedzeń, homofobii, transfobii, norm społecznych opartych na binarnym podziale świata oraz braku pełnej ochrony prawnej. Czynniki zwiększające ryzyko to m.in: stereotypy dotyczące męskości i kobiecości, przemoc motywowana nienawiścią, brak spójnych rozwiązań prawnych, czy stygmatyzacja związana z AIDS.

Badania Unii Europejskiej pokazują, że aż 38% osób LGBTQ+ w Polsce doświadczyło przemocy fizycznej lub seksualnej, a prawie 70% przemocy słownej lub nękania, co czyni Polskę krajem, gdzie te wskaźniki są jednymi z najwyższych w Europie [1]. Fundacja Kampania Przeciw Homofobii ostrzega, że połowa młodych osób LGBT+ w Polsce doświadcza przemocy, a 70% czuje się w szkole niebezpiecznie [2]. Osoby LGBT+ padają ofiarą cyberprzemocy ponad dwukrotnie częściej niż osoby heteroseksualne, a osoby transpłciowe – nawet trzykrotnie częściej [3].

W przypadku osób transpłciowych wskaźniki są jeszcze wyższe: 60% zgłasza nękanie w ciągu ostatniego roku, a ponad 30% – groźby lub zastraszanie [1]. Przemoc instytucjonalna i dyskryminacja przejawia się w utrudnionym dostępie do opieki zdrowotnej, odmowie świadczeń, niewłaściwym traktowaniu, braku procedury uzgadniania płci. Osoby transpłciowe i niebinarne najczęściej zgłaszają lęk przed wizytą lekarską, co bezpośrednio przekłada się na niższą diagnostykę i gorsze wyniki zdrowotne.

W Polsce brakuje kompleksowej edukacji równościowej i seksualnej, co dodatkowo pogłębia wykluczenie. Światowy Dzień AIDS to zatem również apel o bezpieczne, równościowe środowisko zdrowotne, w którym nikt nie obawia się sięgnąć po pomoc.

————————————————————————

Przypominamy o rzetelnych źródłach informacji i miejscach, gdzie można znaleźć pomoc:

Lambda Warszawa – pomoc psychologiczna, prawna i interwencyjna dla osób LGBT+

Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza – zasoby dotyczące dyskryminacji i równości małżeńskiej

Trans-Fuzja – wsparcie dla osób transpłciowych i niebinarnych

Kampania Przeciw Homofobii – edukacja, raporty, działania interwencyjne.

Niebieska linia – konsultacje w sprawie przemocy 800 120 002 bezpłatne i poufne wsparcie Ogólnopolskiego Pogotowania dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”

Informacje o instytucjach wsparcia na Uniwersytecie Warszawskim można znaleźć tutaj.

Informacje o formach wsparcia dla osób LGBTQ+ na Uniwersytecie Warszawskim można znaleźć tutaj.

————————————————————————-

[1] Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, A long way to go for LGBTI equality, 2020.

[2] Kampania Przeciw Homofobii, Raport o sytuacji osób LGBT+ w Polsce, 2021

[3] ILGA-Europe, Annual Review of the Human Rights Situation of LGBTI People in Europe and Central Asia, 2023.

Opracowano na podstawie: Kampania Przeciwko Homofobii, https://kph.org.pl/porazajaca-skala-przemocy-wobec-osob-lgbt-w-polsce-najnowsze-dane/