Wsparcie dla osób transpłciowych i niebinarnych na zajęciach w 10 krokach

Jeśli nie masz pewności jak zwracać się do osoby transpłciowej – zapytaj, na przykład po zajęciach lub w emailu. Możesz też zaproponować by podczas pierwszych zajęć wszystkie osoby w nich uczestniczące przedstawiły się z imienia, nazwiska i preferowanego zaimka. Zacznij od siebie, przedstawiając się z imienia, nazwiska i zaimków. To oszczędzi osobie transpłciowej stresu „wychodzenia przed szereg” i bycia szczególnym przypadkiem, a jednocześnie wszystkim da odpowiedź na pytanie „jak się do ciebie zwracać?”.
Jak zwracać się do osób niebinarnych? Czy powinno się zwracać „na ty”? Oczywiście, każda osoba może mieć swoje preferencje co do zwracania się. W tym przypadku rekomendujemy, by starać się zachować te same zasady do wszystkich osób na zajęciach w grupie. Mówienie „na ty” do osoby niebinarnej może wywołać w pozostałych osobach uczestniczących w zajęcia poczucie, że są różnie traktowane. Dlatego proponujemy by zwracać się per „Państwo”. Natomiast, jeśli osoby niebinarne używają form „poszłum”, „byłom” – nie ma powodu by je poprawiać.
Warto uważać na słowa – nie „transy” czy „transseksualiści” tylko osoby transpłciowe. Zwracaj uwagę na to jakich słów używają osoby na zajęciach i w razie konieczności reaguj. Osoby transpłciowe stykają się nadzwyczaj często z niechęcią i nienawiścią. Stwórzmy dla nich na UW bezpieczną przestrzeń.
Nie stanie się nic złego, jeśli przez przypadek zwrócisz się do osoby transpłciowej niewłaściwym zaimkiem. Po prostu od razu popraw i kontynuuj wypowiedź. Każda osoba może się przecież czasem przejęzyczyć. Nie ma potrzeby by specjalnie tłumaczyć się z pomyłki. Natomiast umyślne mis-genderowanie czyli uporczywe zwracanie się do osoby trans płciowej zaimkiem płci, z którą to ona się nie identyfikuje, jest zdecydowanie niewłaściwe.
Staraj się nie zadawać pytań, które mogłyby zostać odebrane jako wścibskie, dotyczące sfery intymnej. Nie wypytuj o planowaną operację, nie dociekaj „dlaczego wczoraj była pani w spódnicy, a dziś ubrana jest pani jak facet”.
Nie możesz żądać by osoba transpłciowa przedstawiała zaświadczenie od lekarza czy psychologa na temat swojej tożsamości płciowej.
Warto unikać sformułowań takich jak „uwięziony w niewłaściwym ciele” albo „zmiana płci”. Nie ma potrzeby by doszukiwać się dramatów w sytuacji osób transpłciowych. Natomiast należy im się szacunek, tak jak wszystkim innym. Płci się nie zmienia, ale można dokonać korekty płci lub tranzycji płciowej.
Warto postawić na samoedukację – lista publikacji i poradników znajduje się poniżej. Nie oczekuj, że to osoby transpłciowe będą Cię edukować.
Empatia na co dzień – wysłuchaj i okaż zrozumienie dla doświadczeń i potrzeb osób studiujących na UW.
Nasza społeczność jest różnorodna na różne sposoby – dlatego też nie ma „typowych osób trans”, „typowych gejów” czy „typowych lesbijek”. Staraj się nie szufladkować.

Publikacje naukowe po polsku

„Transpłciowość w Polsce. Wytwarzanie kategorii” Maria Dębińska. Instytut Archeologii i Etnologii PAN. 2020.

“O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych”. A. Kłonkowska, K. Bojarska, K. Witek. Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 2015

Publikacje popularnonaukowe, reportaże, publicystyka po polsku

„Godność, proszę. O transpłciowości, gniewie i nadziei” Maja Heban. Wydawnictwo Krytyki Politycznej. 2023

„My, trans” Piotr Jacoń. Wydawnictwo RM 2021

„Wiktoria. Transpłciowość to nie wszystko” Piotr Jacoń. Wydawnictwo W.A.B 2024

„Pomiędzy. Historie osób niebinarnych” Renata Kim. Wydawnictwo Luna. 2024

„Mów o mnie ono. Dlaczego współczesne dzieci szukają swojej płci” Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin, Joanna Sokolińska. Wydawnictwo W.A.B. 2022

Poradniki i raporty na UW

Raporty i poradniki koła naukowego Queer UW

Oddzielone, oddzieleni (raport z badań nad sytuacją osób LGBTQ studiujących na UW 2021)
Wyobcowane, wyobcowani (raport z badań nad sytuacją osób LGBTQ studiujących na UW 2016)
Przemilczane, przemilczani (raport z badań nad sytuacją osób LGBTQ studiujących na UW 2011)
Poradniki dotyczące osób trans na uczelni opracowane przez koło naukowe Queer UW