31 marca – Dzień Widzialności Osób Trans

27 01 2022

Osoby transpłciowe stanowią część społeczności Uniwersytetu Warszawskiego. Zdarza się, że stykają się z sytuacjami niezrozumienia, niechęci czy nawet nienawiści, co może podważać ich poczucie bezpieczeństwa na uczelni, a dodatkowo negatywnie wpływać na ich możliwości nauki i pracy.

Zależy nam by wszystkie te osoby czuły się na naszej uczelni u siebie. W naszej uczelnianej społeczności mamy różne poglądy. Jednakże, wsparcie dla osób transpłciowych jest obiektywną potrzebą, wykraczającą poza światopoglądowe podziały.

Zdarza się, że wśród osób studiujących na naszej uczelni są osoby, które preferują inne imię i zaimki niż te, na które wskazywałyby ich dane w dowodzie osobistym.
Zachęcamy do tego by to uszanować i zwracać się do nich zgodnie z preferowanym imieniem – zgodnie z powszechną uniwersytecką zasadą, by wszystkich traktować z szacunkiem.

Aktualnie na Uniwersytecie Warszawskim nie ma jeszcze opcji stosowania nakładki w USOSie dla osób, które chciałyby posługiwać się innym imieniem, ale pani Magdalena Miksa z biura Rzeczniczki Akademickiej (Ombudsman UW) zajmuje się wsparciem w indywidualnych przypadkach.

Zdajemy sobie sprawę, że mogą się zdarzać konfundujące sytuacje. Nie ma nic złego w tym, jeśli przez przypadek zwrócimy się do kogoś używając niewłaściwego zaimka. Każdy może się przejęzyczyć i nie ma potrzeby by tłumaczyć się z pomyłki. Natomiast zachęcamy, by nie mis-genderować czyli nie używać umyślnie zaimka płci z dowodu osobistego. Jest to dla osób transpłciowych przykre i źle wpływa na ich możliwości komfortowego studiowania.

W przypadku gdy nie mamy pewności jak się zwracać do osoby transpłciowej – wystarczy zapytać, po zajęciach czy w emailu. Można zaproponować by podczas pierwszych zajęć wszystkie osoby w nich uczestniczące przedstawiły się z imienia, nazwiska i preferowanego zaimka.

Nie ma żadnych podstaw do tego by oczekiwać zaświadczenia od lekarza o procesie tranzycji. Nie mówmy „zmiana płci” bo płci się nie zmienia ale można dokonać korekty lub tranzycji płciowej.

Słowniczek

Tożsamość płciowa – oznacza z jaką płcią się identyfikujesz. To sprawa, nad którą większość się nie zastanawia bo identyfikuje się z płcią przypisaną. „To dziewczynka!” „To chłopiec!” – przypisanie płci dziecku tuż po porodzie nie budzi wątpliwości. To głęboko zakorzenione, wewnętrzne poczucie społecznej przynależności do płci, które może, choć nie musi odpowiadać płci przypisanej podczas narodzin.

Tożsamość płciowa odzwierciedla osobiste postrzeganie swojego ciała (w tym dobrowolnie pojęte zmiany wyglądu i funkcji ciała przeprowadzone medycznie lub na inne sposoby) i sposób ekspresji płciowej za pomocą ubrań, mowy czy gestów. Są osoby, które czują głęboką niezgodność między tym jak się identyfikują, a tym jaką płeć im przypisano po urodzeniu. Takie osoby często chcą uzgodnić płeć – by ta, z którą się identyfikują odpowiadała tej, którą im przypisano. Może to polegać na zmianie imienia, sposobu ubierania się, dokumentów. Czasem polega również na operacji i terapii hormonalnej. Uzgodnienie i korekta płci nie są kaprysem ani modą, wynikają z bardzo głębokiej wewnętrznej potrzeby psychologicznej.

Osoby trans*/ transpłciowe – osoby, które nie identyfikują się z płcią nadaną przy urodzeniu.

Osoby cispłciowe – osoby, które identyfikują się z płcią nadaną przy urodzeniu.

Osoby niebinarne – osoby, które nie identyfikują się ani jako kobieta, ani jako mężczyzna. Mogą być gdzieś na spektrum między kobiecością a męskością, zupełnie odrzucać koncepcje płci lub łączyć je w sobie.

Zaimki preferowane – czyli odpowiedź na pytanie „to jak mam się do Ciebie zwracać?”. W języku angielskim, jeśli nie ma pewności jak osoba chciałaby by do niej się zwracać i o niej mówić – wystarczy mówić „they”. W języku polskim – najłatwiej po prostu uprzejmie zapytać.

Deadname, dednejm – imię nadane osobie przy urodzeniu i nieużywane w późniejszym życiu (z ewentualnym wyłączeniem przypadków dot. odwołania się do danych metrykalnych); najczęściej w odniesieniu do imion osób transpłciowych, które są niezgodne z ich tożsamością płciową

Misgenderowanie / misgendering – zwracanie się do danej osoby lub mówienie o niej używając rodzaju gramatycznego nieodpowiedniego dla tożsamości płciowej tej osoby czyli np. używanie męskich końcówek w czasownikach wobec osoby, która identyfikuje się jako kobieta.

Transfobia – silna niechęć do osób o niejednoznacznej tożsamości płciowej, zwłaszcza osób transpłciowych, połączona często z ich dyskryminacją.

Tranzycja płciowa – proces zmiany sposobu wyrażania swojej płci lub cech płciowych tak, by były zgodne z wewnętrznym poczuciem tożsamości płciowej. Proces ten może się wiązac z terapią korekty płci czyli hormonalną terapią zastępczą oraz operacją korekty płci. Tranzycja jest procesem, może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Obejmuje zmiany fizyczne, psychologiczne, społeczne i emocjonalne. Niektóre osoby przechodzące proces tranzycji nie decydują się na operację korekty płci.

Filmik edukacyjny o homofobii i transfobii w ramach kampanii „Wszyscy jesteśmy Równoważni”

Zapis dyskusji „Nie tylko kobiety mestruują” przygotowanej przez organizację Różowa Skrzyneczka

Tekst w dziale Pytania i Odpowiedzi: „Osoby LGBT+ na uniwersytecie”

Poradniki uczelniane

Queer UW

Trzy podręczniki kierowane są do trzech różnych grup odbiorczych:

– do uczelni wyższych jako całości

– do osób pracujących w administracji uczelnianej

– do studiujących osób trans*.

Źródła internetowe i poradniki

„Transpłciowa młodzież w polskiej szkole. Specyfika pomocy trans płciowym dzieciom i młodzieży. Podręcznik dla nauczycieli.” Wiktor Dynarski, Izabela Jąderek. Fundacja Trans Fuzja 2015

Raport z badania „Transpłciowa młodzież w polskiej szkole”