Byłaś/łeś świadkiem niepożądanego zachowania?
Reaguj!
Nie jesteś pewna_y, z jakim nieprawidłowym zachowaniem masz do czynienia? Sprawdź tutaj.
Jesteś świadkiem niepożądanych zachowań?
Reaguj!
- Wyraź swój sprzeciw. Poniżej znajdziesz porady, jak reagować na dyskryminację.
- Skontaktuj się z osobami, które Ci pomogą
Każda i każdy z nas ma niezbędne zasoby przydatne do przeciwstawienia się niepożądanym zachowaniom.
INFORMACJA ZWROTNA
Podstawowym narzędziem reagowania na dyskryminację jest informacja zwrotna, czyli poinformowanie drugiej osoby, jak odbierasz jej zachowanie, działanie, sposób postępowania.
Dobrze skonstruowana informacja zwrotna to taka forma wyrażania własnych uczuć, pragnień, przekonań, która nie rani drugiej osoby i pozwala zachować pozytywny stosunek do siebie.
KOMUNIKAT JA I MODEL FUKO
Bardzo przydatnym narzędziem w budowaniu informacji zwrotnej jest tzw. komunikat JA.
Komunikat typu JA odnosi się do tego, jak się czujemy w związku z zachowaniem drugiej osoby czy z sytuacją, która miała miejsce i czego w związku z tym oczekujemy. W odróżnieniu od komunikatu typu TY, nie zawiera oceny drugiej osoby, ale koncentruje się na uczuciach, które pojawiły się w nas.
Przykład komunikatu JA
Jestem zła_y, kiedy opowiadasz seksistowskie kawały, bo są naprawdę krzywdzące dla kobiet/ mężczyzn, chciał(a)bym żebyś przy mnie tego nie robił(a), a najlepiej w ogóle przestał(a) je opowiadać.
Jak budować efektywną informację zwrotną na bazie komunikatu JA?
Poniżej proponujemy model FUKO, który pokazuje jak budować taki komunikat w czterech krokach:
FAKTY
Nazwij sytuację: powiedz, jakie konkretne zachowanie jest dyskryminujące. Im bardziej konkretnie i po upłynięciu możliwie krótkiego czasu od zdarzenia, tym lepiej.
UCZUCIA
Nazwij swoje odczucia – powiedz jak ta sytuacja/zachowanie dyskryminujące na Ciebie wpływa, jak się z tym czujesz, jakie emocje w Tobie wywołała. W sytuacji gdy jest ich kilka, wybór emocji, o której mówisz, należy do Ciebie.
KONSEKWENCJE
Pokaż, jakie są konsekwencje niepożądanego zachowania.
OCZEKIWANIA
Powiedz, jakiej zmiany w zachowaniu danej osoby oczekujesz, co jest Ci potrzebne, wyraź jasny sprzeciw.
Przykład:
Osoba prowadząca zajęcia regularnie używa seksistowskiego języka.
Co można w tej sytuacji zrobić?
Zareaguj używając komunikatu ja:
“Jestem oburzony_a, kiedy Pan(i) wygłasza seksistowskie komentarze wobec kobiet/mężczyzn, ponieważ to wytrąca mnie z równowagi i przeszkadza mi się uczyć, chciał(a)bym, żeby nie robił(a) Pan(i) tego więcej podczas zajęć”
Innym przykładem tego rodzaju interwencji może być stanowczy, ale nie agresywny komunikat np.:
- Słowo, którego użyłe_aś jest obraźliwe./Słowo, którego Pan(i) użył(a) jest obraźliwe.
- To nienawistne określenie.
- To mnie nie śmieszy.
- Przestań/ Niech Pan(i) przestanie.
- Nie zgadzam się na takie traktowanie.
- Nie życzę sobie takich uwag.
- Zdecydowanie mi to nie pasuje.
- Nie zgadzam się na używanie tego typu słów.
Pamiętaj, skuteczną reakcją jest też poinformowanie o incydencie odpowiednich instytucji na UW – może to zrobić sama poszkodowana osoba, jak i osoby będące świadkami niepożądanych zachowań.
Zgłoś sprawę do jednego z organów UW, który odpowiada za przeciwdziałanie dyskryminacji na Uniwersytecie:
Zespół Rzeczniczki Akademickiej >> ombudsman.uw.edu.pl
Zespół Koordynatorek ds. przeciwdziałania nierównemu traktowaniu, dyskryminacji, mobbingowi oraz innym zachowaniom niepożądanym >> zespolkoordynatorow@uw.edu.pl
Zespół równościowy na UW >> rownouprawnienie@uw.edu.pl
Korzyści z reagowania
- Kiedy doświadczam nierównego traktowania i przeciwstawiam się temu, to daję innym impuls do działania – także osobom dyskryminowanym.
- Reaguję, bo ważna jest dla mnie zasada sprawiedliwości społecznej.
- Kiedy reaguję czuję, że to, co robię jest spójne z wartościami, które wyznaję.
- Reaguję, bo bycie świadkiem dyskryminacji powoduje napięcie i stres, a dzięki temu, że robię coś żeby się przeciwstawić nierównościowym zachowaniom, odczuwam ulgę.
- Reaguję, bo zyskuję szacunek: innych i do samego siebie.
- Reaguję, bo dzięki temu rośnie moje poczucie wpływu i rozwijam swoje umiejętności reagowania.
- Reaguję, bo przełamuję własne opory i pozytywnie siebie zaskakuję.
- Reaguję, bo mam poczucie solidarności ze słabszymi ode mnie.
- Reaguję, bo dzięki temu rośnie moja samoocena i zadowolenie z siebie. Mam osobistą satysfakcję!